“Duurzaamheid is hét thema dat aluminium zijn plaats geeft in de bouw”
Normeringsspecialist Cyriel Clauwaert maakt een round-up van zijn indrukwekkende carrière in de aluminium sector
Cyriel Clauwaert, gerenommeerd normeringsspecialist bij Aluminium Center Belgium, werd bekroond met de NBN-award voor zijn decennialange inzet in de sector. Hij speelde een sleutelrol in Europese en nationale commissies rond aluminium en Eurocodes, publiceerde academisch werk en trad op als jurylid bij de Schrijnwerk Awards. In een terugblik vertelt hij hoe zijn nieuwsgierigheid leidde tot een carrière waarin aluminium centraal staat, welke evoluties hij meemaakte en waarom duurzaamheid en lange termijnvisie volgens hem cruciaal zijn voor de toekomst van de bouwsector.
Hoe is het voor u allemaal begonnen?
Cyriel Clauwaert: “Met nieuwsgierigheid. Ik ben altijd uitermate geïnteresseerd geweest in het materiaal aluminium en de veelheid aan toepassingen ervan; als zoon van een houtschrijnwerker mocht ik in 1967 voor de eerste maal proeven van de mogelijkheden van het materiaal toen we een aantal projecten in aluminium uitvoerden. Later, na eerst in het toegepast onderzoek voor wegen en bruggen te zijn gestart, keerde ik een tiental jaar na mijn studies aan UGent als bouwkundig ingenieur terug naar de bouwsector om in een groot bedrijf - Chamebel - de structurele toepassingen onder de loep te nemen."
Ondanks de veelzijdigheid en duurzaamheid van aluminium wordt het materiaal in de onderwijssector niet zelden stiefmoederlijk behandeld. Zag u daar in de loop van uw carrière verandering in komen?
“Er is sowieso een evolutie geweest maar deze is niet zonder slag of stoot gegaan. Ik heb daar op mijn bescheiden manier proberen in te participeren door bijvoorbeeld alle hogescholen en universiteiten te benaderen vanuit het Aluminium Center met de Richtlijnen, tools en educatieve filmpjes aan te maken alsook meer dan twintig master proeven rond aluminium te begeleiden als externe promotor. Naast de activiteiten bij het Aluminium Center Belgium zijn er ook de jarenlange cursussen van de vakvereniging FAC voor aluminium gevelbouw, hun kwaliteitshandboek en de inspanningen van de aluminium systeemleveranciers om technische scholen te ondersteunen met materiaal en materieel. Maar dat betekent niet dat de rit gereden is, integendeel. Er blijven nog heel wat inspanningen nodig om ervoor te zorgen dat aluminium zijn volwaardige plaats krijgt in het onderwijs naast de andere materialen.”
"Het is nu eenmaal een vaststaand gegeven dat aluminium bij aankoop altijd duurder zal zijn dan andere materialen"
Wat zijn – los van het imago – de belangrijkste evoluties in de aluminiumsector die u tijdens uw lange carrière heeft gemerkt?
“Al van in de jaren ’60 gebruikte men aluminium op structureel vlak. De vroegere inkomhal van de Zaventemse luchthaven is daar een mooi voorbeeld van. Daar vind je een dakconstructie met een overspanning van 53 meter gebouwd in 1958. Het Gentse Kuipke anno 1964 is nog indrukwekkender: met een aluminium lensvormige draagconstructie en een overspanning van maar liefst 67,5 meter."
"Ook belangrijk om te vermelden is dat er aan deze constructies geen enkel onderhoud is gebeurd. Dit toont eens te meer aan dat aluminium al decennia lang een lichtgewicht materiaal is dat heel wat toepassingen kent. Maar de voorbeelden die ik net gaf van dergelijke grote constructies , zijn eerder uitzonderingen, althans in ons land “
Hoe verklaart u dat?
“Tot nu toe was in onze wetgeving Overheidsopdrachten de aankoopprijs nog altijd het doorslaggevende criterium. En het is nu eenmaal een vaststaand gegeven dat aluminium bij aankoop altijd duurder zal zijn dan andere materialen, maar wanneer je de levensduur eveneens meeneemt in de beoordeling, steekt aluminium er met kop en schouders bovenuit. Gelukkig zal de regelgeving rond duurzaam bouwen zorgen voor een mentaliteitsverandering en wellicht zien we hiervan op korte termijn de resultaten o.a. door de invoering van de GRO 2025 tool in alle gewesten sinds april van dit jaar.”
Wat waren andere belangrijke evoluties?
“Voor wat de gevelbouw/schrijnwerk betreft: een gevoelige verbetering van de thermische isolatie en het prefab bouwen wat in onze sector in Europa gebeurde in de jaren negentig. De modulaire aluminium gevelbouw, niet langer door enkele grote gevelbouwers zoals Chamebel, maar er werden systemen ontwikkeld door de systeemhuizen. Men wil met deze modulaire of elementgevels zoveel als mogelijk voorbereiden in het atelier om zo min mogelijk weersafhankelijk te zijn en een snelle plaatsing toe te laten. Diverse projecten heb ik mogen uitvoeren als projectleider in Brussel en Luxemburg, waarbij het VOLVO gebouw in Brussel met zijn gefacetteerde gevel een aantal mooie uitdagingen inhield. De prefab filosofie die men nu hanteert in de hele bouwsector, bestaat dus al meer dan dertig jaar in Europa in de aluminiumsector.”
"Belangrijke stappen worden nu gezet om het hergebruik te verhogen door ver doorgedreven, sortering, recycling van alle aluminium onderdelen”
“Het hergebruik van aluminium en de reductie van energie en CO2-uitstoot in productie. Zo kan het materiaal oneindig worden hergebruikt en de energie die nodig is om het in een nieuwe vorm met dezelfde kwaliteit/samenstelling terug toe te passen is slechts 5% van de oorspronkelijke primaire energie. Belangrijke stappen worden nu gezet om het hergebruik te verhogen door ver doorgedreven, sortering, recycling van alle aluminium onderdelen.”
Wat zijn volgens u de belangrijkste uitdagingen en kansen voor de toekomst van aluminium schrijnwerk?
”De opwarming van de aarde en de klimaatverandering zullen de toekomst bepalen. Dat merk je ook aan de steeds vaker voorkomende hittegolven in onze contreien. Het zal er dus steeds meer en meer op aankomen onze gebouwen koel te kunnen houden. Om beter naar de toekomst te kunnen kijken, helpt altijd een blik in het verleden. Wanneer je naar het Moorse Alhambra-gebouw in Granada kijkt, zie je dat ze ook al in de 13e eeuw het principe van indirect, gefilterd licht kenden. Dit principe zal ook in onze contreien steeds meer moeten toegepast worden. En dan heeft aluminium opnieuw heel wat troeven in handen. Via een gepaste zonnewering, nachtventilatie, dubbele gevels met ventilatie kan een extra buitenschil gebouwen afschermen tegen oververhitting. Hier speelt niet alleen de duurzaamheid van aluminium maar ook het beperkte gewicht van de te bevestigen constructies een grote rol. Het project Le Pôle des Savoirs in Luik dat gebruik maakt van gefilterd licht om de warmtebelasting van het gebouw onder controle te houden en ook beloond werd met een Award is een mooi voorbeeld."
Wat waren de belangrijkste kantelmomenten in uw carrière?
“Voor mij was de ervaring met de aluminium extrusie technologie een belangrijk kantelmoment, alsook de vakliteratuur met betrekking tot het ontwerpen en bouwen in aluminium o.a. van de Oostenrijkse ingenieur, Jaroslav Koser."
"De enorme toepassingsmogelijkheden om profielen te creëren met daarin de functionele eisen qua verbinding en lichtgewicht constructies te maken is een unieke troef voor aluminium. Na een zijsprong bij BCCA, het behalen van het ISO 9001 auditor certificaat en het op gang trekken van de procescertificatie in alle sectoren rond het belang van kwaliteit in de gevelbouw, werd de nodige kennis rond regelgeving gecombineerd met de eigen technische ervaringen in de sector. Om daarna deze ervaringen in een federatie te verspreiden en het updaten van de Richtlijnen was voor mij bij het Aluminium Center Belgium (AluCB) de kers op de taart."
"De overheid draagt een grote verantwoordelijkheid om te werken aan een leefbare verdichting van de dorpskernen"
"Ook de samenwerking in werkgroepen met Buildwise, Seco, Indurium, VCL, Physibel en Scia en deze kennis te mogen delen als docent in opleidingen bij het AluCB, FAC en VMRG waren voor mij belangrijke mijlpalen, evenals - tot op het huidig moment - te kunnen optreden als gastdocent aan TUDelft."
Ondanks de troeven kampt de sector ook met grote uitdagingen. Wat zijn volgens u de grootste?
“De verlenging van de levensduur van componenten en constructies en het circulair gebruik; dit past dan ook in de EU-CBAM reglementering die vanaf 1.1.2026 van kracht wordt met als doel de CO2-uitstoot op mondiaal vlak te verlagen door lokaal te werken.”
Speelt de Belgische overheid een bepalende rol in de vooruitgang van de innovaties?
“De overheid draagt een grote verantwoordelijkheid om te werken aan een leefbare verdichting van de dorpskernen. Er moet met andere woorden innovatief omgegaan worden met het inplanten van nieuwe wooneenheden die voldoen aan de eisen maar die ook betaalbaar zijn voor de jongere generaties. En ook op dat vlak hebben alle materialen, maar in het bijzonder aluminium zijn rol te spelen voor duurzame oplossingen met lange levensduur in de buitenschil van het gebouw, denken we maar aan de uitvoering van gevels en schrijnwerk maar ook aan de bekleding van andere materialen zoals hout of staal in gecombineerde doorsnedes.”
"In de loop der jaren is het vakmanschap steeds toegenomen, ook in het onderwijs"
U bent uittredend jurylid van de Schrijnwerk Awards. Hoe heeft u de inzendingen zien evolueren en heeft u tips & tricks voor bedrijven die er graag eentje zouden binnenrijven?
“Ik ben twintig jaar jurylid geweest en heb dus inderdaad nogal wat evoluties gezien in de inzendingen. Ook de collegiale samenwerking met de andere juryleden over alle sectoren heen zal me steeds bij blijven. De projecten zijn sowieso breder geworden qua insteek. In de loop der jaren is het vakmanschap steeds toegenomen, ook in het onderwijs zijn er grote vorderingen vast te stellen. PMG (de uitgever van Schrijnwerk, red.) speelt daarin een heel belangrijke rol. Ik ben de ploeg van het vakblad Schrijnwerk dan ook bijzonder dankbaar voor de dynamiek die ze in de sector hebben gebracht. Bedrijven zijn immers heel fier wanneer ze een award winnen. Die krijgt steevast een mooie plek in hun onderneming."
"Inzendingen die volledig zijn, inclusief correct ingevulde formulieren, hebben sowieso een streepje voor"
"Enkele tips voor toekomstige deelnemers: juryleden krijgen een zeventigtal dossiers om te beoordelen. Inzendingen die volledig zijn, inclusief correct ingevulde formulieren, hebben sowieso een streepje voor omdat vaak de tijd er niet is om ontbrekende info op te vragen. Duidelijke foto’s, tekeningen met doorsnedes zijn ook belangrijk voor de jurering”
Wat is uw favoriete herinnering als jurylid?
“Diverse projecten zoals deze in het aluminium en hout schrijnwerk, maar ook in interieur afwerking, trappen en houtskeletbouw hebben me overtuigd van de kennis en kunde in de diverse disciplines; aluminium gevel projecten zoals Brucity, The Wings, Picanol zijn zeker het vernoemen waard."
“In de inzendingen van de scholen had een leerling een stoel ontworpen met gebogen houten profielen en hiervoor zelf de plooi-installatie ontworpen en gebouwd. De technische beschrijving van zijn inzending was heel gedetailleerd en de toepassing innovatief en bijzonder geslaagd. Voor een 18-jarige was dit voor mij een bijzondere prestatie die aantoont wat we van komende generaties mogen verwachten met de gedegen onderwijs opleiding die ze vandaag in onze Belgische scholen ontvangen.”
In elk geval hartelijk dank voor uw jarenlange inzet voor de sector in het algemeen en ons vakblad in het bijzonder.
