Hybride formaatzagen: compact en gebruiksvriendelijk

Veiligheid hoeft niet in te boeten ondanks voordelig prijskaartje

Horizontale en verticale paneelzagen: het zijn geen onbekende uitvoeringen voor de meeste schrijnwerkers of interieurbouwers. Ook de opdeelzaag, bekend om zijn volwaardig geïntegreerde computerbesturing, zal wellicht een belletje doen rinkelen. Maar wat als je de sterktes van beide machines combineert?

Algemene werking

De hybride formaatzaag kun je het beste omschrijven als een variant tussen de opdeelzaag en de standaard formaatzaag. Bij de hybride variant ligt het werkstuk stil en wordt het net zoals bij een opdeelzaag verzaagd door middel van de zaag die beweegt tegenover het paneel. Dit terwijl schrijnwerkers met een klassieke formaatzaag doorgaans moeten zagen met de zaagwagen en het paneel tegen de zaag. In tegenstelling tot bij de opdeelzaag wordt het werkstuk niet gepositioneerd aan de hand van spantangen, maar gaat het materiaal net zoals bij een formaatzaag aangelegd worden tegen de klapaanslagen of zijgeleider. Het klemmen tijdens het zagen gebeurt net zoals bij een opdeelzaag door middel van de drukbalk.

Drie werkingsmodaliteiten

Deze hybride formaatzaag heeft drie werkingsmodaliteiten:

• Allereerst kan men de hybride paneelzaag puur als zaag gebruiken, waarbij men niet gaat voorritsen. Op dat moment gaat het stuk onderliggend onder het paneel door, meet de machine de lengte van het paneel en wordt uiteindelijk de zaagcyclus gemaakt.
• De tweede mogelijkheid is om het voorritsen en zagen te gaan combineren. De zaag zal dan in de heengaande beweging minimaal geïnclineerd staan, zodat er een breder zaagspoor gecreëerd wordt. Ook hier gaat de hybride formaatzaag de lengte van het paneel gaan detecteren. Daarna komt de zaag naar boven om de terugkerende beweging van de zaagcyclus te maken.
• Bij de laatste optie kan je ruggen inzagen. Dan is het mogelijk om je diepte in te stellen tot 20 mm diep, hetgeen uiterst geschikt is voor kastelementen en dergelijke meer. Opnieuw gaat de machine onderliggend in één beweging de zaagrug gaan inzagen.

Veelzijdig en budgetvriendelijk

Met de hybride variant is het mogelijk om allerlei soorten plaatmateriaal te bewerken, afhankelijk van het zaagblad. Hierdoor is het een geschikte optie voor de meeste schrijnwerkers en interieurbouwers. Voor massieve bewerkingen is de klassieke paneelzaag dan weer de betere optie. Ook het budget is zeker een pluspunt: men werkt met het principe van een opdeelzaag, terwijl het prijskaartje eerder aanleunt bij dat van de klassieke formaatzaag.

Kleinere voetafdruk

Een formaatzaag met rolwagen neemt al gauw een drietal meter in voor het zaagblad en dezelfde benodigde afstand achter het zaagblad. Zodoende loopt de totale benodigde oppervlakte in het atelier al snel op richting de 25–30 m². Ook de opdeelzaag neemt vrij vlug een groot deel van het atelier in beslag. Dit staat in schil contrast met de hybride optie, die een kleinere voetafdruk heeft en aldus interessant is indien men ruimte wil besparen.

De beperkte grootte kan echter ook in zijn nadeel spelen. Een hybride paneelzaag heeft namelijk doorgaans een zaaglengte van 3,20 meter, net zoals de klassieke paneelzaag. Bij laatstgenoemde is het echter mogelijk om – mits een beetje creativiteit – langere en hogere stukken te zagen. Dit terwijl de hybride gelimiteerd is in zijn zaaghoogte, omwille van het gesloten frame.

(Gedeeltelijk) geautomatiseerd

De hybride paneelzagen laten zich eveneens opmerken door meerdere automatiseringsmogelijkheden die bij lang niet alle andere types zagen aanwezig zijn.

Stabiele zaagsnelheid

Om te beginnen is de stabiliteit van de zaag in dit geval veel beter dan bij de klassieke formaatzaag, aangezien de zaagsnelheid bij de hybride formaatzaag computergestuurd geregeld wordt. Deze constante beweging resulteert in uitermate zuivere zaagsnedes. Daartegenover werken klassieke formaatzagen doorgaans via een systeem waarbij men nog manueel voor- of achteruit moet duwen, waardoor onnauwkeurigheden sneller kunnen optreden.

Maatcompensatie

Overigens moet er bij de verstekgeleider van een klassieke paneelzaag rekening gehouden worden met de compensatie van de maten, terwijl de hybride formaatzaag een mechanisch systeem heeft die automatisch de lengte gaat compenseren in functie van de hoekverdraaiing van een verstek (indien u de optionele verstekgeleider neemt).

Ingebouwde laser

Ten slotte hebben sommige hybride machines ook een optionele, ingebouwde laser voor werkstukken die manueel zijn uitgetekend. Dankzij deze toevoeging kunnen schrijnwerkers zagen in een perfecte semi-automatische cyclus. Klassieke formaatzagen en opdeelzagen hebben deze optie niet ter beschikking.

Er moet echter bemerkt worden dat de automatiseringsopties van de hybride paneelzaag nog steeds moeten onderdoen aan de mogelijkheden van de opdeelzaag. Bij die laatste is er een volwaardig geïntegreerde computer die het hele zaagproces zal optimaliseren via een volwaardig automatiseringssysteem. De software is in dit geval gelinkt aan de machinesturing en zal alles automatisch doorvoeren. Bij de hybride paneelzaag is er een externe optimalisatie, maar die is niet gelinkt aan de sturing. Of met andere woorden: het externe optimaliseringsprogramma van de hybride paneelzaag vergt nog steeds manuele begeleiding van een operator.

Veiligheidsaspecten

Grote bedrijven investeren terecht graag en veel in veiligheid. Daarom bieden reeds verschillende producenten een paneelzaag aan met een wegduikende zaag of een systeem met automatische afschakeling. Ook bij het design van de hybride formaatzaag is het duidelijk dat veiligheid een van de grootste focuspunten is. Dit door volledige afscherming van de zaagzone door de bovenliggende drukbalk.

Tweehandsbediening

Concreet functioneert de hybride vorm met een tweehandsbediening op twee posities: er kan aan de console of met de aparte bedieningsunit gewerkt worden. De tweehandsbediening slaat op het idee dat men met beide handen de startknoppen dient in te drukken. De knoppen worden pas losgelaten wanneer het werkstuk is geklemd en de afscherming volledig is afgesloten. Hierdoor is er geen contact meer mogelijk tussen de handen en de zaag. Deze manier van werken verschilt sterk met de klassieke formaatzaag, waar de fysieke gevaren veelal nog op de loer kunnen liggen.

Afzuigmonden

De stofafzuiging is een onontbeerlijk gedeelte van het zaagproces, aangezien deze stap leidt tot een kwalitatievere afwerking van bijvoorbeeld zaagsnedes. Het is eveneens een aspect dat resulteert in veiligere werkomstandigheden voor de operator. Er zijn – net zoals bij de opdeelzaag – standaard drie afzuigmonden voorzien bij de hybride paneelzaag: één op de bovenbalk, één onderliggend aan de zaaggroep – met een sleuf die stof afzuigt – en één aan de kap waar de zaag wordt gewisseld. Daartegenover beschikt de standaard formaatzaag vaak "slechts" over twee afzuigmonden.

Geluidsemissie

Onder de noemer veiligheid is de geluidsemissie een niet te onderschatten factor. Vaak proberen producten dit te onderdrukken via geluiddempende materialen. De geluidsemissie van de hybride formaatzaag ligt niet hoger of lager dan bij andere zagen. Bijgevolg scoort deze machine ook op dit aspect goede punten.