Buitenzonwering die zichzelf van energie voorziet

Solarscreens als toekomst van duurzaam wonen

In een tijd waarin duurzaamheid en comfort steeds belangrijker worden, winnen zonnescreens op zonne-energie snel aan populariteit. Deze innovatieve zonwering combineert effectieve bescherming tegen zon en hitte met een milieuvriendelijke energiebron. Dankzij geïntegreerde zonnepanelen functioneren de screens volledig draadloos, zonder aansluiting op het elektriciteitsnet. Dat maakt de installatie eenvoudig en energiebesparend. Bovendien dragen ze bij aan een aangenaam binnenklimaat én een lagere energierekening, terwijl ze tegelijkertijd het milieu ontzien.

Algemeen belang van zonwering tegen oververhitting

Hittebestrijding begint al bij het gevelontwerp van een (nieuwbouw)woning. Het is in eerste instantie belangrijk om te gaan kijken naar de oriëntatie. Verdeel de ramen slim over de gevels, volgens hun zoninstraling. Vervolgens zorgt u, waar nodig, voor voldoende schaduw met luifels of screens. 

Verschillende types

Er bestaan heel wat manieren om het tijdens warme periodes binnenshuis toch aangenaam fris te houden. Denk hierbij aan rolluiken, schuifpanelen, zonwerend glas, zonwerende folie, gordijnen, airco of intensieve ventilatie. Elk van deze vormen heeft zijn voor- en nadelen. Tegen oververhitting is vooral buitenzonwering het efficiëntst. Die houdt de zonnestralen tegen nog voor die het glas van de vensters kan bereiken. Zo wordt geanticipeerd op oververhitting in huis.

Buitenzonwering kan er echter ook voor zorgen dat het daglicht buitengehouden wordt, wat misschien niet altijd de bedoeling is. Met doekzonwering wordt dit probleem echter tot het minimum beperkt, aangezien screens wel de zonnestralen, maar, afhankelijk van de openingsgraad, niet het daglicht tegenhouden. Bovendien behouden bewoners hun zicht naar buiten. Een verduisterende screendoek kan dan weer ingezet worden voor ramen van de slaapkamer, om op die manier zo weinig mogelijk licht binnen te laten. Heel wat voordelen dus. 

Algemene wetgeving

Een strikte wetgeving rond zonwering bestaat er niet. Toch zijn experten het erover eens dat dit zinvol kan zijn. De Belgische wetgeving legt voornamelijk de focus op warmte binnenhouden tijdens de winter. Maar dit leidt in warme periodes dan weer tot een stijgende koelbehoefte als er niet vermeden wordt dat de zon vrij spel heeft op (grote) glaspartijen. Bovendien heeft oververhitting in gebouwen niet alleen aanzienlijke gevolgen voor het energieverbruik (door die stijgende koelbehoefte), maar ook voor de gezondheid van de bewoners. Terwijl landen zoals Nederland, Frankrijk en Duitsland regels hebben om oververhitting te beperken, geldt dit in België enkel voor zorginstellingen. 

Daarnaast werken we vaak met verkeerde of verouderde klimaatbestanden die de werkelijke zoninstraling en de impact van hittegolven onderschatten. Er is verder ook te weinig aandacht voor de gezondheidsimpact op kwetsbare personen. Passieve maatregelen zoals zonwering, natuurlijke ventilatie, thermische massa en slimme materiaalkeuzes moeten daarom voorop staan. 

Producenten breiden hun assortiment uit door solarvarianten van bestaande screens uit te brengen

Toepassingsgebieden

Marktevolutie

De algemene vraag naar zonwering is de afgelopen jaren sterk gestegen. En dus breiden producenten hun assortiment steeds verder uit, met volledig nieuwe varianten, maar ook met nieuwe versies van bestaande varianten. Binnen de doekzonwering zijn solarvarianten relatief nieuw. Al brengt het gebruik van solarscreens heel wat voordelen met zich mee (zie later).

Design speelt daarbij een steeds grotere rol. Een eerste generatie toont zonnepanelen op de kast. Vandaag zien we compactere kasten waarin panelen geïntegreerd zijn en er gedacht is aan extra functionaliteit. De plaats van de fotovoltaïsche cellen kan aangepast worden voor het beste zonnerendement.

Renovatie vs nieuwbouw

Vooral bij renovatieprojecten is doekzonwering op zonne-energie de perfecte oplossing. Screens worden in dit geval tegen de bestaande ramen geplaatst en dan is het handig dat er niet door de muur geboord moet worden om een stroomkabel aan te sluiten of dat er bijkomende stopcontacten moeten worden voorzien.  Bij nieuwbouwwoningen kan je de screens van bij het ontwerp mee inplannen waardoor ook de aansluiting makkelijker te integreren is. Al kan een screen natuurlijk ook bij nieuwbouw achteraf voor de ramen geplaatst worden.

Een uitzondering hierop zijn sleutel-op-de-deurwoningen. In dit geval wordt een 'basiswoning' aangekocht en worden extra's toegevoegd naar eigen keuze en invulling. In deze context kan een screen uiteraard ook bij nieuwbouw in voorbouw geplaatst worden.

Ook bij tuinkamers en bijgebouwen worden solar screens veel toegepast. Ze bieden extra schaduw en fungeren als windbuffer. Met krachtige motoren kunnen screens raampartijen of oppervlakken tot 15 m² overspannen.

Aandachtspunten

Zoals bij elke toepassing op zonne-energie, is het ook bij deze zonwering van belang dat er voldoende (zon)licht is. De screen wordt idealiter geplaatst op een gevel die zuid, zuid-oost georiënteerd is. Het spreekt voor zich dat het belangrijk is dat het zonnepaneel nooit achter een raam of in de schaduw geplaatst wordt. Let er in de wintermaanden ook op dat het zonnepaneel sneeuwvrij blijft en dat de lichtgevoelige cellen niet bedekt worden door zaken zoals begroeiing of oversteek. Indien dit niet vermeden kan worden, kiest u er best voor om de zonnepanelen anders te gaan organiseren op de kast (symmetrisch, asymmetrisch,…) of om het zonnepaneel op een andere plaats te monteren dan op de screenkast.

Keuringen en verklaringen

Net zoals alle andere soorten zonwering, dienen solarscreens ook gekeurd te zijn. Het is een vereiste dat de producten voldoen aan de EN-normen. Ze leggen de regels vast met betrekking tot in de handel gebrachte producten en vormen de basis voor een CE-markering. Deze markering toont dat de producten aan de wettelijke eisen voldoen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. 

Daarnaast is er de EPD-verklaring. Dat is een rapport dat de milieu-impact van een product gedurende zijn gehele levenscyclus beschrijft, van grondstofwisseling tot productie, transport, gebruik en afvalverwerking. 

Technische kenmerken

Welke batterij/motor?

De zonne-energie die door het zonnepaneel wordt opgenomen, kan opgeslagen worden in een batterij. Daardoor kunnen de screens ook optimaal werken wanneer de zon minder schijnt. Innovatievere modellen maken gebruik van een hogere batterijcapaciteit om de evolutie naar krachtigere, stillere motoren tegemoet te komen. De aansturing, en dus de keuze van de motor van de screen, ondersteunt de mogelijkheden van de screen. Wanneer screens in de omgeving van (kleine) kinderen worden gebruikt, is het bijvoorbeeld handig als de screen automatisch stopt wanneer een voorwerp wordt gedetecteerd. 

Echter, niet elke motor is compatibel met elk besturingssysteem. (Doek)zonwering wordt veelal aangestuurd via een afstandsbediening of app, maar om zonwering op domotica te laten werken, schakelt u best over op een mechanische motor. 

Gebruiksduur zonder zonlicht

De tijd dat een solarscreen werking biedt zonder volledig zonlicht, hangt af van de grootte van de screen zelf. 

In een testopstelling met een screen met een afmeting van 3 m breed x 2.5 m hoog met een volgeladen batterij kon de screen ongeveer 100 bewegingen aan.

Testresultaten van screens met een glasvezeldoek met afmetingen 4 m breedte x 2.7 m hoogte met volledig opgeladen batterij en afgedekte zonnecel tonen aan dat de motor in staat is 150 bewegingen (of 75 cycli) aan te kunnen. Met een screen van 3 m breedte x 3.5 m hoogte met volledig opgeladen batterij en afgedekte zonnecel werden er 96 bewegingen (of 48 cycli) vastgesteld. 

Met andere woorden: hoe groter het doek, hoe meer kracht het vraagt om uit te voeren dus hoe minder cycli er kunnen plaatsvinden. Toch blijft de markt steeds verder evolueren. Nieuwe generaties solarscreens zijn uitgerust met krachtige batterijen die bijna dubbel zoveel cycli aankunnen. Ze blijven ook tijdens de wintermaanden of bij bewolking probleemloos functioneren.

Windvastheid 

Ook de windvastheid hangt af van de screen zelf. Zo wordt er een onderscheid gemaakt tussen niet-windvaste screens en windvaste zipscreens. Bij niet-windvaste screens zit enkel de onderlat in de zijgeleider. Hierdoor ontstaat een spleet tussen het doek en het venster, waardoor de wind achter het doek kan. Er wordt dan ook aangeraden om deze screens niet te gebruiken bij wind, wegens het risico op beschadiging.

Bij een windvaste zipscreen zit zowel de onderlat als het doek, over de volledige hoogte in de zijgeleider vastgeritst. Hierdoor ontstaat geen spleet tussen het doek en de zijgeleider, wat voor een mooier esthetisch resultaat zorgt en waardoor er geen wind achter het doek kan. Daardoor is deze dus ook veilig om bij hevige wind te gebruiken en gaat die langer mee.

Een bijkomend voordeel van volledig gesloten zipscreens is dat ze ook insecten buitenhouden en zo een extra gebruikscomfort bieden.

Voor alles geschikt?

Solarvarianten van zonwering zijn in verschillende groottes beschikbaar. Dit gaat van 3.000 mm breedte x 2.500 mm hoogte tot 4.000 mm breedte x 3.500 mm hoogte en zelfs en 5.000 mm breedte x 3.000 mm hoogte. Deze variërende afmetingen zorgen voor heel wat toepassingen waar deze kunnen ingezet worden. Denk hierbij aan hoekramen, dakramen, platdakvensters, lichtstraten, standaard vaste of schuiframen en vliesgevels.

Nieuwere modellen zijn geschikt tot raampartijen van 15 m², waardoor ze ook bij grote glaspartijen in moderne architectuur toegepast kunnen worden.

Eenvoudige plaatsing

Het grootste voordeel van solarscreens is de eenvoudige plaatsing. De plaatsing kan immers ook plaatsvinden wanneer de bewoner niet thuis is, want als plaatser moet je niet binnen zijn om die aan te sluiten. Er is namelijk geen bekabeling nodig waardoor er geen (grote) kap- en breekwerken moeten gebeuren om de kabels door te trekken. Bijgevolg is er nadien dus ook geen herstellings(pleister)werk aan binnen- of buitenmuren nodig. En je hoeft ook geen extra stopcontacten te plaatsen.

Zoals reeds vermeld is het belangrijk dat het zonnepaneel altijd licht krijgt. Bij verschillende varianten is er de mogelijkheid om het zonnepaneel afzonderlijk te plaatsen. Zo kan deze op een lichtrijke plaats geïnstalleerd worden indien de zonnewering zelf aan een schaduwkant wordt geïnstalleerd. 

Met medewerking van Brustor, Renson en Winsol